Johannes Pieters Hoogland (*1796) & Yetske Johannes Hoitsma (*1797)
Johannes Johannes Hoogland (*1821)
& Baukje Jentjes Hoekstra (*1822)

Johannes Pieters is 1796 geboren als zoon van Pieter Watzes, boer te Ferwerd. Na zijn vaders dood hertrouwde zijn moeder Ytje met Thijs Rienks Rienks, boer te Oude Bildtzijl op "Zeldenrust", waar Johannes opgroeide.
Yetske is 1797 geboren op de boerderij van haar ouders te Onze Lieve Vrouwenparochie.

Ze trouwden op zondagmiddag 21-05-1820 ten 3 ure in St Annaparochie en gingen wonen aan de Koningsstreek in Oude Bildtzijl.

De Koningsstreek in Oude Bildtzijl zoals gefotografeerd omstreek 1910, waar Johannes en Yetske van 1820-1831 woonden. Zou er in de 80 jaar daarna veel veranderd zijn?
Foto overgenomen uit Tresoar; oorspronkelijk gepubliceerd door H. Sannes, die ook de "Geschiedenis van het Bildt" (GvhB*) schreef.

Bij dat huis hoorde een "cichorei-eest". Johannes hoopte de kost te verdienen door 's zomers in schapen te handelen en in de late herfst cichorei wortelen te drogen en te verhandelen.

"Eest" is een in onbruik geraakt woord voor "warme plaats, droogoven" (in Engeland nog bekend uit de benaming "oast-house", dogerijen (voor cichorei en kalk) die daar vooral in Kent en East-Sussex te zien zijn).


Chichorei is een blauw-bloeiende wortel plant. De cichorei wordt dicht opeen in ongeveer een voet uiteen liggende stroken gezaaid. De wortel wordt gerooid, in stukken gebroken of gestampt en daarna op de bovenverdieping van de Eest gedroogd met warmte. Gedroogde cichorei is rood. De brokjes worden daarna gebrand (worden bijna zwart) en krijgen een karamel-achtige smaak, dus zoetig (het friese woord is "sûkerij"). Gebrande cichorei diende sinds de 18e eeuw, met name tijdens de franse tijd (met de blokkade der buitenlandse handel) maar ook daarna, als surrogaat voor de dure koffie. De meeste cichorei-eesten in het Bildt waren tegen het einde van de 19de eeuw verdwenen (GvhB III, p.279*). Cichorei wordt ook nu nog wel gebruikt als smaakversterker.
(Plaatjes overgenomen van De Sokkerai bij Kloosterburen (Groningen); voor een voorbeeld van een Eest zie de herstelde historsche cichorei-drogerij in Dantumadeel.)

Plaatsen uit het leven van Johannes Hoogland
en Yetske Hoitsma.
K = Koningsstreek, O =Overzicht, S =Stiens.
(Kaart van 1855)

Financieel ging het met de handel en de cichorei goed maar, zo schreef genealoog Sjouke Hoogland, "het scheen toch dat bij de jongelui het hart nog verlangde om boer en boerinne te worden". Toen de boerderij "Overzicht" aan de Nieuwe Bildtdijk onder OLV vrij kwam konden zij die vanaf 12 mei 1831 huren.


Boerderij "Overzicht" in 1910.
Op de voorgrond de (oude) dochter Ytje (x Gerben de Jong).

Yetske kreeg (bij haar huwelijk? of toen ze boerinne werd?) een "chateleine", gemaakt door zilversmid Hendrik Jacobus Buis te Leeuwarden.

Kinderen van Johannes en Yetske:
1821 Johannes (x Baukje Jentjes Hoekstra), 1823 Pieter, 1830 Bienze, 1836 Sjouke, 1838 Ytje.

Zij hebben mooie jaren op Overzicht gehad. De boerderij ging goed en Johannes verdiende ook geld met "strijkgeld schrijven". In 1834 kocht hij twee kavels land op het Nieuw Bildt, waarop later de "nieuwe weg" werd aangelegd. In 1836 werd hij door de eigenaren van land op de Bildt-Pollen tot Volmacht gekozen en tot Voorzitter van het Waterschap "De Bildtpollen".

In 1841 kocht Johannes de boerderij "De Nijverheid", waar zoon Johannes op kwam (zie onder). Hij kocht ook de boerderij aan de Oude Bildtdijk 111 onder St Annaparochie, van de erven van de net overleden eigenaresse. Op deze plaats kwam zoon Pieter (uit Bildtse Post 19-10-2015).


Johannes en Yetske op late leeftijd.
[Fotos uit het Hoogland boek]

Na de invoering van nieuwe kieswetten moesten in 1851 kandidaten voor de nieuwe gemeenteraad worden voorgesteld. Johannes werd door de keizers kandidaat gesteld om lid van de "Raad van de gemeente Het Bildt" te worden en hij nam die kandidatuur aan. Er waren 309 stemgerechtigden op het Bildt waarvan 210 stemden. Johannes werd met 148 stemmen gekozen (GvhB* III, 215).
Hij vervulde die functies tot 1863, toen hij bedankte (vermoedelijk ook vanwege het verlies van zijn zwaar rheumatische vrouw).

Yestke stierf in 1860 en is te OLV in een graf bij de kerk begraven. Johannes bleef nog 13 jaar op Overzicht (zijn kleinzoon Johannes J. volgde hem daar op). Johannes P. is als rentenier naar Stiens verhuisd. Hij overleed in 1880.

Naar de kwartierstaat met JPH en YJH.


Johannes J. Hoogland en Baukje Jentjes Hoekstra

Johannes (*1821) werd landbouwer op de in 1841 door zijn vader Johannes Pieter gekochte plaats de "Nijverheid" te OLV.
Baukje (*1822) was dochter van de winkelier
Jentje Jacobs Hoekstra te OBZ en Gelfske Thijssen Rienks.
Ze trouwden in 1842 en waren beide lidmaat van de Doopsgezinde gemeente.


De "Nijverheid" zoals gefotografeerd ca 1920. Deze boerderij ligt in de Bildtpollen, een km ten westen van "Overzicht".
Op de voorgrond de zoon Sjouke Johannes Hoogland van Johannes en Baukje met zijn vrouw Klaaske Hoogland Schuiling.

Johannes was een goed boer. In 1856 werd hij lid van de Commissie van Toezicht op het Onderwijs van de Gemeente het Bildt. In 1860 werd hij, net als zijn vader, bestuurslid van het Waterschap "De Bildtpollen" (tot +1883). In 1864 koos men hem na het aftreden van zijn vader tot gemeenteraadslid (tot 1871). Hun was ook lid van het Leesgezelschap van Vrouwenparochie "Ledige Uren".

Johannes en Baukje kregen 11 kinderen waarvan er 7 volwassen werden:
1843 Gelfske, 1845 Johannes (x Neeltje Dirks de Jong), 1847 Jitske, 1849 Jentje (+), 1851 Trijntje, 1886 Jentje, 1855 Pieter (+), 1857 Sjouke (+), 1858 Pieter, 1861 (+), 1866 Sjouke.


Johannes           Baukje
(ca 1880)         (in 1899)

Johannes overleed in 1883, Baukje bleef met zoon Sjouke op de "Nijverheid". Toen Sjouke zou trouwen (1889, met Klaaske Schuiling) verhuisde Baukje naar de oude Dsgd pastorie van OBZ waar ze 1890 overleed. Sjouke zou later veel genealogisch onderzoek doen.

De levensloop van meerdere van hun kinderen veroorzaakte leed voor Johannes en Baukje:
Gelfske overleed al in 1875, in 1877 ook haar man Samuel Roelofs Schuiling.     In 1879 overleed Yetske (x Tjeerd Hoornstra, 2 kinderen) aan tering.     In 1880 Johannes (x Neeltje de Jong, 3 kinderen) aan tering.     In 1881 bleef Trijntje (met 3 kinderen) onverzorgd achter toen haar man Gerrit Wops Koning naar Amerika vertrok en men niets meer van hem hoorde.     In 1885 overleed schoondochter Neeltje (vrouw van Johannes, +1880) ook aan de tering.     In 1888 overleed Pieter (x Adriaantje Schuiling, 4 kinderen), oud 30 jaar.

Terug naar de kwartierstaat van JJH & BJH.

*GvhB = H.Sannes: Geschiedenis van het Bildt, I, II, III; Weever 1953, Franeker

(2011.08.07   2014.11.20)   ks531m.html