Jakob Vos (*1874) en Hendrikje Boddeveld (*1874)

Jakob was de zoon van Jan Vos, tuinder, voerman en veehandelaar te Groningen en Helpman en Antje Westerhof (dochter van een kweker).
Jakobs grootvader, Jakob Berend Vos had tot zijn dood in 1900 een kwekerij aan de oostkant van de Hereweg (zie kaartje kadaster 1832), geerfd van zijn vader. Jakobs oom Berend werkte ook in die kwekerij. Had Jakob daar het vak geleerd?
Jakob werd op 8 maart 1894 met loting nummer 19 voor de militaire dienst "ingelijfd". Maar op 23 maart 1894 werd hij "uit hoofde van lichaamsgebreken" (op grond van §.3 van het regelement op de visitatie) uit de dienst ontslagen.

Hendrikje was de dochter van Jan Roelof Boddeveld, boer uit Glimmen/Noordlaren, en zijn vrouw Anna Douws. Er is een foto van Hendrikje van, vermoedelijk, voor haar trouwen (zie bij haar ouders).

Jakob en Hendrikje trouwden in 1899.
Kinderen: 1899 Jan Jakob Berend, 1901 Anna Antje(+), 1904 Jan Roelf, 1905 Gerrit, 1907 Antoon, 1908 Antje Anna (Annie), 1911 Henk, 1912 Anna Jakoba(+).
De namen van de kinderen volgen, min of meer, het gebruikelijke patroon. Jan Jakob Berend naar Jakobs vader en Jakobs oom, Anna Antje naar beide grootmoeders, Jan Roelf naar de grootmoeder aan moederszijde, Gerrit naar vaders oom en vaders grootvader aan moederszijde, Antoon naar Hendrikjes broer,
Antje Anna weer de twee grootmoeders, Henk vermoedelijk naar Hendrikje, en Anna Jakoba naar Hendrikjes moeder.

Jakob begint dan, in 1902, de kwekerij aan de Menneslaan. De Menneslaan was aan de zuidkant van het oude deel van de stad Groningen. Het was een weggetje van de Hereweg naar het westen, op de plaats van het perceel genaamd Hereweg 63, waar thans de Vechtstraat is (daar tegenover, aan de oostkant van de Heereweg, was het perceel van grootvader Jakob Berend dat in 1900 verkocht was).
Vanaf 1902 plaatst Jakob advertenties als "zaadhandelaar" (zie de kranten knipsels).

De kaart (van 1910) toont het gebied ten zuiden van het centrum van Groningen.
H = Hereweg; M = ingang van de Menneslaan; W = de woning. R = huis aan de Rabenhauptstraat, waar Jakob en Hendrikje rentenierden; Z = plaats van hun graf op de Zuiderbegraafplaats.
Later had zoon Jan Roelf ook tuinen aan de oostkant van het "Sterrebos". Het gebied met de tuinen is blauw omstippeld.

Het tuiniersbedrijf (groeten- en zaadkwekerij) liep goed. Met name ook in de eerste wereldoorlog, waarin Nederland neutraal was en met handel veel verdiende.
Kleinzoon Jacob Vos herinnert zich: De tuinen aan de Menneslaan zelf waren nog geen halve hectare. Er waren enkele lage kassen (of beter "broeibakken") en open akkers, waar planten, zaad en groente werd gekweekt. Ook was er een akker die vol fruit stond, morellen, rode-, zwarte- en kruisbessen, frambozen, aardbeien, pruimen enz. Vaak namen de vogels de beste en eerste vruchten. Dat maakte Opa nogal eens boos.
Opa is geloof ik de traditie begonnen om een rij lathyrus te planten voor de verkoop loods, en dat maakte de oude boel altijd heel kleurig. Ook weet ik dat hij altijd wat konijnen hield en wij hadden ook kippen, dus er was altijd genoeg te eten!!

Er is een groepsfoto, kennelijk gemaakt aan de Menneslaan (want er zitten mensen op groentekistjes). Deze foto is vermoedelijk gemaakt bij het 25-jarig bruiloftsfeest van Jakob en Hendrikje in 1924. Jakob en Hendrikje zitten in het midden van de grote familie groep.
Groepsfoto met namen der personen (voor zover bekend) en de originele foto in zijn geheel (3 MB).


Rabenhauptstraat 44
(foto 2009)

Een jongere broer van Jakob, Berend, die in 1910 in Rotterdam getrouwd was en schipper werd, kwam regelmatig met zijn schip naar Groningen. Als hij door het Hoendiep langs de westkant van de tuinen voer, dan floot hij op een speciale manier. Zo wist Jakob dat Berend binnen korte tijd (na afmeren in Groningens Zuiderhaven en zo) aan de Menneslaan zou aankloppen.

In 1933 droeg Jakob het bedrijf over aan zoons Jan Roelf en Gerrit (zie de kranten knipsels).
Jakob en Hendrikje gingen aan de Rabenhauptstraat 44 wonen. Jakob zal nog elke dag naar de tuinen gegaan zijn, door een steegje, binnendoor.

Uitgebreide herinneringen aan het tuinders bedrijf zijn opgeschrven door de kleinzoon Jakob Vos in het bericht over "de Tuinen". De foto (uit 1936) toont de houten pomp op de binneplaats (met baby Ina, dochter van Jan Roelf en zijn vrouw Ali).

Jakob en Hendrikje waren steeds bereid anderen te helpen, ook buiten het gezin. Bij Jakobs overlijden blijken er veel mensen te zijn aan wie geld was uitgeleend.
Maar vooral zorgden ze voor leningen aan hun kinderen om een huis te kopen en evt. een nering op te zetten. Alle kinderen blijven in Groningen.

Als al gezegd, Jan Roelf volgde in het bedrijf op.
Jan Jakob Berend, die geestelijk minder valide was, bleef bij Jakob en Hendrikje wonen. Hij trouwde niet.
Gerrit en zijn vrouw Sien begon in 1937 een groentezaak en kruideniersbedrijf (comestibles) aan het Damsterdiep. Gerrit hield eerst nog een aandeel in de Menneslaan tuinen.
Antoon werd kapper en had met zijn vrouw Kunnie een zaak op de hoek van de Oosterstraat en de Carolieweg in Groningen.
Henk, de jongste, had een baan als kapper en met zijn vrouw werd aan de Rabenhauptstraat 16 een tabaks winkel met buurt bibliotheek bedreven.
Annie trouwde met Luwe Brouwer, die accountant was.

In 1937 trouwde zoon Gerrit met Klazina Posthumus. In het fotoalbum van het jonge paar zitten, op de bladzijde na de trouwfoto, fototjes van Jakob en Hendrikje (rechts). Die zullen in die tijd gemaakt zijn.

Jakob overleed aan de Rabenhauptstraat in 1946. De waarde van hun bezit was toen iets meer dan f 100.000. [Omstreeks 2010 zou dat ongeveer 500.000 Euro geweest zijn.]  Hendrikje bezat daarvan per definitie de helft, de andere helft werd in gelijke delen geerfd door Hendrikje en de kinderen gezamelijk. Er is toen vermoedelijk geen geld aan de kinderen overgedragen.

Hendrikje overleed in 1956. Toen in 1957 haar bezit werd vastgesteld (Jan-Roelf was daarvoor verantwoordelijk) was er een huis aan de Verlengde Oosterweg 98-100 waar Jan-Roelf ook tuinen had (getaxeerd op f 17.000), enkele aandelen, uitstaande leningen aan de kinderen ("onderhandse leningen" na de boedelscheiding van 1946) en aan anderen met een totaal van ongeveer f 28.000 (de anderen waren een timmerman, een winkelier, een reder en nog iemand tot een totaal van f 16.000). Het bedrijf aan de Menneslaan en ook het huis aan de Rabenhauptstraat waren, kennelijk, al in andere handen overgegaan. [Het bedrijfsareaal werd overigens in 1957 vanwege stadsuitbreiding opgegeven; zie de Tuinen.]

Het graf van Jakob en Hendrikje is op de Zuiderbegraafplaats van Groningen. Deze begraafplaats is op 500 m van het bedrijfsterrein (zie kaart: Z).
Jan Jakob Berend ging uiteindelijk naar een verzorgingshuis, het Treslinghuis in Groningen. Hij overleed in 1970.


Graf van Jakob en Hendrikje (fotos 2009).

Eerste foto: het graf van Jakob en Hendrikje is de lange steen voor de boom. Ook hun ongetrouwde zoon Jan Jakob Berend ligt daar begraven. De plaats van het graf is op de kaart boven aangeduid. De grote boom staat op het graf van de grootvader J.B.Vos.
Tweede foto: het bovendeel van de tekst op de grafsteen met de namen van Jakob en Hendrikje. Drie letters zijn verdwenen. Interessant is, dat JAKOB hier JACOB heet....

Terug naar de kwartierstaat van JV & HB.     To the ENGLISH version of this text.

(2017.09.08)   rh21m.html