|
Aan de Oude Bildtdijk de boerderijen van Jan Fransz en Frans Iansz van der Meij.
Kwartierstaat van Hendrik Jans, Durk Jans, Jan Jans van der Mey (*~1615)
|
Kwartierblad KS IX.261 = KS IX.267 naar overzicht |
|||||||||||||||||||
|
|
|
| ||||||||||||||||
|
| ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||
De gegevens over de familie van der Mey zijn voor het grootste deel overgenomen uit de publikatie van Schutte en Brouwers in Gen.Jierboek 2009 (GJ2009). Algemene zaken komen uit de "Geschiedenis van Het Bildt" (GvhB) van Sannes (1951). De getoonde delen van de kaart van Het Bildt van 1570 komen uit de weergave bij Tresoar.
|
Aan de Oude Bildtdijk de boerderijen van Jan Fransz en Frans Iansz van der Meij. |
Jan Fransz en Dieuwke Philipsdr
Dieuwke haar vader was Filippus Jakobs (Buurtje).
Philippus wordt in 1552 genoemd als gezinshoofd (Kuiken, Bijl.4).
Jan zijn vader en ook Filippus Jakobs hadden in 1552
een harnas met ringkraag (zie onder).
De weduwe van Filippus Jakobs wordt in 1578 bij de personele impositie
voor f 6 aangeslagen, net als Jan Fransz en zijn vader.
Deze families hoorden tot de bovenlaag van Het Bildt (Kuiken 2013, p.92).
Kinderen: Neel, Jacob, Deewer, Philips, Laurens, Gertie.
Er zijn vele akten met Jan Fransz. Enkele zakelijke zijn (GJ2009):
1566-74: Jan Fransz en Dyeuwe Philipsdr gebruiken 21 morgen 264 roeden
in Jan Pieterszkavel te St.Jacobiparochie aan de Bildtdijk.
[Dit land maakte 1564 onderdeel uit van de ruim 20 morgen van
Frerick Cuycken's erven.]
1574: Jan Fransz van der Meye gebruikt 8 morgen en 300 roeden in
Pieter Schraertskavel en Jan Fransz Vermey gebruikt 24 morgen 41 roeden
in de oude Maerschalcxkavel, beide te St.Annaparochie.
[In 1572 beide gebruikt door Cornelis Wissez' weduwe;
zij is zijn tante NN Jansz van der Mey.]
De boerderij ligt drie plaatsen ten westen van die van zijn vader
(zie kaartje uit 1570).
1585 (Quaclappen 2880 16701 blad 87): Jan wordt curator over Aeff Jans,
die spoedig met zijn zoon Philip zal trouwen.
1590: Jan Frans van der Mey procedeert als een van de volmachten van de
pachters der Bildtlanden tegen gedeputeerde staten van Friesland.
Verder zijn er allerlei proces stukken over schulden en leningen, over
koop van land (Jan koopt land in Marssum), en over voogdijschappen (GJ2009).
Tussen 1598 en 1602 hetrouwt Jan met Trijn Henricks,
weduwe van Syuerd Syuerds; zij overlijdt 1602 te Leeuwarden.
Na haar overlijden wordt de boedel opgemaakt
(daarin zijn onder meer drie schilderijen).
Er ontstaat echter onenigheid en er worden tot 1615 processen gevoerd
tussen de voogden over de nakomelingen van Trijn uit haar huwelijk
met Syoerd aan de ene, en de nakomelingen van Jan Fransz aan de andere zijde.
Jan Walings en Mate Damus
Jan zijn ouders zijn
"(jonge) Walich Symons" en Foockel N.N.
Kinderen: Jan, Walingh, Anna, Trijn.
Walich Symons gebruikt in 1536 (zie GJ2009)
23 morgen in Florys van Wijngaerdenkavel te St.Jacobiparochie.
Vanaf 1547 gebruikt zijn weduwe 34 morgen in Dirk van Wijngaerdenkavel
te St.Jacobiparochie. In 1574 gebruikt zoon Waling dit land.
1552: Foeckel Walichs te St.Jacobiparochie beschikt over een spies.
|
Kinderen: Aeff, Daem, NN, Arien, Waling, Jannechie.
1566-1572 (GJ2009): Jan Walincx gebruikt 5 morgen 442 roeden
in Dirck Wijngaerdenskavel te St.Jacobiparochie.
1578: Jan Waelincxz wordt te St.Jacobiparochie voor
f 3 aangeslagen in de personele impositie.
1582: Mate Damusdr, wed van Jan Walings, voor zich en voor hun kinderen
contra Willem Stevens en Laurens Dircxz te St.Jacobi als voorstanders van
Annitzien Dircxdr: zij moeten haar f 100 betalen.
In 1585 wordt Jan Frans van der Mey curator (Quaclappen 16701 blad 87)
over Aeff, dochter van Jan Walincx.
Dan zal Jan Walings overleden zijn.
Dirck en N.N. Bartoutsdr
(vermoedelijk Barbara; GJ2009 p.151; zie ook de namen van de kinderen
van zoon Bartout, hieronder)
Uit de onder opgevoerde akten is op te maken dat de vader van N.N. de
naam Bartout Willems draagt.
Kinderen: Lourens, Willem, Trijn, Bartout, Martyen, ?Aennitzien
(Emerentia?? vanwege Dircx moeder en gezien andere vrouwennamen in de familie).
|
|
|
1552: Deerick Louwerisz te St.Jacobiparochie beschikt over "harnas en rynckraech".
Cornelis Jacob Jelysz en Idske Tiepke dochter
De volle namen van het paar staan op hun grafsteen (zie onder).
Kinderen: voor 1541 Jelis,
Tyepcke (zie onder bij "Geuzen op de Zijl"),
Jacob Cornelis, Cornelis Cornelis,
NN (x Jan Arysz Cuyck), Griet, NN, NN (x Jacob Jans).
Ydtkes vader is (??) Tjepcke Sipckes.
Kinderen: Ydtke, en Lieuwe??
1527-1544 Tjepcke Sipckes gebruikt 14 morgen 235 roeden
in het Schout van Delfskavel en
12 morgen 454 roeden in Philips van der Doeskavel, beide te Vrouwenparochie.
Tjepcke overlijdt na 1554.
|
1547 (GJ200): Cornelis Jacobsz gebruikt 14 morgen 235 roeden in het
Schout van Delfskavel en
12 morgen 454 roeden in Philips van der Doeskavel, beide te Vrouwenparochie
(gebruiker voorheen Tjepcke Sipckes).
1554: Cornelis gebruikt nu ook 4.5 morgen in Jan van Baerendrechtskavel.
1566: Ytgen, Cornelis Jacobs weduwe, gebruikt 16 morgen 489 roeden in
het Schout van Delfskavel;
de andere landerijen worden nu door de zonen Tiepcke en Gillis gebruikt.
1552: Cornelis Jacobsz te Vrouwenparochie beschikt over "harnas en
rynckraech".
Cornelis Jacobs overleed in 1565 en is begraven in Vrouwenparochie,
Ydtke in 1577.
Hun namen staan in het randschrift van de grafsteen
in de kerk te Vrouwenparochie (foto uit GJ2009).
De grafsteen is ook gebruikt voor dochter Griet en haar man Bartout.
|
Geuzen op de Zijl
In de Nederlanden nam de sympathie voor de reformatie vanaf het midden van
de 16de eeuw toe.
Dat had ook te maken met de vervolgingen van de andersdenkenden.
In Friesland is door de overheid echter niet al te krachtig
tegen die "anderen" opgetreden.
Wel werden kerkbestuurders gemaand en zijn er enkele arrestaties verricht
aan de hand van lijsten met namen van "ketters".
De geuzen hadden zich intussen (1570) op Ameland gevestigd. En ze bezetten de Nyeuwe Zijll. Die winter wordt er onderhandeld. Maar dan zijn de geuzen weer weg en er wordt een aanval op Ameland voorbereid. Er zijn Waalse soldaten op de zijl, die gevoed en van andere zaken voorzien moeten worden. Zo omstreeks 1570 moet daar ook wel eens een kanonschot afgevuurd zijn (zie kaart van de overstroming van 1570). In 1571 wordt met plaatselijk gehuurde schepen het winterijs gebroken en kunnen zij de "Co.Mats. soldaten" naar Ameland overbrengen. In 1572 is sprake van waalse soldaten die in Berlicum, waar ze gelegerd zijn, "diversche overlasten bijden soldaten den Ingesetenen angedaen". In 1572 (de val van den Briel in Holland) wordt het ernst met de maatregelen. Niemand mag bij donker in de Nyeuwe Zijll buiten zijn. De geuzen waren natuurlijk ook niet mis en hadden 3 Bildtmeyers gevangen om losgeld te krijgen ("gerantsoeneerd"). In 1573 wordt vanwege de bij deze praktijken aan de geuzen in Het Bildt verleende hulp Lodewijck Jacobs veroordeeld en aan de galg gebracht. En Ryoerdt Jans van Nijezijl werd "metten zwaerde gericht" omdat hij zich bij de Rebellen had gevoegd "hen brengende, waer zij eenen Tyepke Cornelisz hebben gelight, en eyndelyck op 1500 cgld gerantsoeneerd, waervan Ryoerdt zijn portie had genoten". Vanaf 1575 is het met de vreemde soldaten gedaan en bestuurt Friesland zichzelf. (Samengevat uit GvhB I.p91ff.) |
Philip Jans en Aeff
Ze trouwden(kort) voor 1585.
Aeff was eerder getrouwd met Cornelis Dominicus.
Aeff trouwde na het overlijden van Philip (voor 1616) met Adriaen Joris.
1585 (GJ2009): Er worden processen gevoerd door de broers Dominicus
vanwege het kind dat bij Aeff Jansdr opgroeit.
1586: Jan Fransz van der Mey, vader van Philippus,
en Waling Walingsz, oom van Aeff,
treden namens het echtpaar op in een kwestie contra
Hendrick Gerrytz wielmaker (getr. met Anna Dominicus) over f5800.
1616: de zoon Jan Philips en zijn vrouw Ytie Bartout Dirxdr bekennen sind 1615
een schuld te hebben groot f300 bij Adriaen Joris en Aeff Jansdr,
hun moeder en stiefvader, gebruikt voor de bouw van hun huis.
Kinderen: Jan, Hendrik, Filips.
Bartout en Griet
Kinderen:
Barbara, Cornelis, Ytie, Dirk, Tyepcke, Jelis, ~1597 Marichie.
Vanwege de namen van de eerste vier kinderen heet Cornelis zijn moeder
inderdaad waarschijnlijk Barbara, en Griet haar moeder waarschijnlijk Ytie.
Na hun overlijden (1611 en 1619) worden ze begraven in
het graf van haar ouders te Vrouwenparochie (zie boven bij Cornelis en Ydtke).
De teksten daartoe staan horizontaal op de grafsteen.
1578 (GJ2009): Barthout Dircxz te Vrouwenparochie wordt voor 3 gulden
aangeslagen in de personele impositie.
1611: Bartout Dircxz en Griet Cornelis op Het Bildt bekennen f1000
schuldig te zijn aan Willem Stevens, burger van Harlingen.
1613 Claes Willems en His Lolckedr lenen f200 van
Grietyen Cornelisdr, wed van Baertie Dirx.
1617: Tyepcke Bartouts en Ytien Ryuertsdr lenen geld van dr Hermannus Rassio,
medicus; zijn doopsgezinde moeder Gryet Cornelisdr,
wed van Bartout Dirx te Vrouwenparochie stelt zich borg;
Cornelis Bartouts ondertekent de akte ook.
1619: de doopsgezinde neef Cornelis Willem Dirx wordt aangesteld tot voogd
over Marichie, 22 jaar oud, weesdochter van Baertout Dirx en Gryetie Cornelis.
Jan Philippus en Ytie
Jan is 1616-1631 boer te Vrouwenparochie.
|
Jan Phil van der Mey is in 1637 volmacht voor de huurders van land op het Nieuw Bildt. Ook het Nieuw Bildt zou belasting moeten gaan betalen (de florenen) want de Verenigde Provincien hadden veel geld nodig voor de oorlog (de zogenaamde tachtigjarige). In 1637 besloten de Staten van Friesland de landerijen in het Nieuw Bildt te verkopen. Het land moest 28 Ggld per pondemaat opbrengen (en er waren kosten voor administratie te betalen maar ook reductie bij vroege betaling). Zoals gebruikelijk moesten de kopers de afgaande meyers een vergoeding voor de opstallen betalen zoals ook nieuwe huurders een vergoeding aan de afgaanden betaalden. (Zie GvhB I.p.229ff.) |
|
In 1640 huurt Jan de plaats "Groot Jaarsma" (SC2) onder Holwerd.
Kinderen: Beert, Trijntje,
Hendrick (KS9248),
Dirck (KS626),
Jan (KS626), Cornelis, Philippus, Grietie, Dieuwer.
Jan overleed voor 1656, Ytie overleed als weduwe ook voor 1656.
Er zijn diverse akten over familie zaken (GJ2009):
1616: Jan Philips en Ytie Bartout Dirxdr bekennen sind 1615
een schuld te hebben groot f300 bij Adriaen Joris en Aeff Jansdr,
hun moeder en stiefvader, gebruikt voor de bouw van hun huis.
1624: Jan Philips van der Mey en Itie Bartouts op het nieuw-bedijkte Bildt
onder Vrouwenparochie lenen f222 van Jelis Bartouts,
burger en brouwer binnen Harlingen.....
1627: Jan Philips van der Mey en Ytie Bartoutsdr te Vrouwenparochie
lenen f200 van Jelis Bartouts, burger en brouwer binnen Harlingen,
als voogd over de weeskinderen van wijlen zijn broer Cormelis Bartouts.
1629 nog een lening, bij Michyel Bartouts; 1630 een lening bij Wytske Gerrits.
1631:
de Doopsgezinde Jan Philips van der Mey en Ytie Bartouts te Vrouwenparochie
lenen f700 van hun broer Hendrick Philips van der Mey als voogd over
de weeskinderen van Pyter Lourens onder pand van de huizing
"opt nyu bedyckte Bilt".
1655: Op verzoek van de erfgenamen
(met name genoemd; daaruit volgen de onder genoemde kinderen)
van Jan Philippus en Ytie Beerts, op Groot Jaarsma te Holwerd overleden,
wordt de nalatenschap beschreven;
profijtelick was er een voorschot op de huizing aan de landheer (de Grietman)
van 714 Ggld, echter ook achterstallige huur van 513 Ggld;
het boelgoed bracht 1190 + 206 Ggld op.
De steen op het graf van moeder kostte 5-10-0.
GJ2009 =
Schutte O., en Brouwers, Y.,
"Kwartierstaat van der Mey in parentelen",
Gen. Jierb. 2009. (Over Jan+Dieuke p.167; Jan+Mate p.220,p.227;
Dirk+NN p.250; Cornelis+Ytie p.274,279; Philip+Aeff p.173;
Bartout+Grietie p.257; Jan+Ytie p.184).
GvhB =
Sannes, H., 1951. "Geschiedenis van Het Bildt", Deel I, II, en III.
Uitg Wever, Franeker.
Kuiken, K., 2013. "Het Bildt is geen eiland".
Ned. Agronomisch Hist. Inst.
(2017.05.21)
