|
Arjen Leenderts (IJsselstein) en Antje Jans Docter
Arjen Leenderts is 1701 geboren.
Voor hem wordt later ook de naam "IJsselstein" gebruikt.
Arjen huwt 29-05-1718 met Antje Foppes uit St Jacobiparochie.
Kind: 1719 Leendert.
Antje overlijdt voor 1731.
Curator wordt Arjen Leenderts
(Auth. Het Bildt, N.T. 13-148, nr 30 24-06-1738).
Maar deze Leendert sterft voor 1734.
Arjen trouwt dan in 1731 met Antje Jans.
Ze worden in 1734 lid van de officiele kerk (waren ze voorheen doopsgezind?).
Antje Jans (Dokter) is 1712 geboren.
Arjen Leenderts wordt tussen 1728 en 1738 officieel boer
op de boerderij van zijn vader.
Bij de Quotisatie van 1749 wonen op zijn booerderij
3 volwassenen en 3 kinderen. Men is "seer wel gesteld".
Arjen Leenderts is een vooraanstaand boer,
de boerderij ligt aan de ZW kant van het dorp Vrouwenparochie
(zie AL op de kaart onder).
Hij is op vele gebieden van bestuur en ontwikkeling van het Bildt aktief.
Hij is kerk- en armenvoogd van Vrp (Vrouwenparochie)
1734-1736, 1742-1746, en 1754-1760.
Hij was ouderling the Vrp van 1756-1758.
Van 1734-1736 en 1742-1746 is hij volmacht van het Gerecht te Vrp
(GvhB II, p.84).
In 1733 is hij deelgenoot bij de verklaring dat de Bildtker boeren
de Harlinger Trekvaart niet te hoeven slatten (GvhB II, p86).
Arjens broer Leendert is van 1736-1759 Assesseur bij het gerecht voor Vrp
(GvhB II p.341).
|
Bedijking van de "Bildtpollen"
In 1736 kwamen de eigenaren van de "Pollen"
(de buitendijkse aanwas ten N. van Vrouwenparochie)
bijeen om over verbetering der dijken te spreken.
Jan Gerbens (Docter), "coopman in Vrouwen-Gebuirte",
was een van de eerste twee gecommitteerden voor de Bildtpollen (+1738),
de ander was Jan Nollides,
na diens dood opgevolgd door Arjen Leenderts
(gecommitteerde 1742-1763).
Arjen werd opgevolgd door zijn zwager Gerben Jans Docter (1763-1796).
In 1752 wordt de Bildtpollen Commissie
(bestaande uit Arnoldi, Alberda, Arjen Leenderts en Dirk Joh. Kuik)
belast met de onderhandelingen
om het Octrooi voor de bedijking van de Bildtpollen te krijgen.
Er mocht nu zonder toestemming van de gecommitteerden geen schelpzand
meer van de pollen gehaald worden.
In Januari 1754 krijgen de 4 heren de opdracht
het aanbod voor de uitvoering te bestuderen.
Op 9 Feb. 1754 worden tenslotte de voorwaarden voor de uitvoering
van de bedijking notarieel door eigenaren en gecommitteerden vastgelegd.
De dijk is in 1755 klaar.
In de winter 1755/56 onstaat echter grote schade en vanwege de hoge
reparatiekosten
krijgen de eigenaren verlenging van vrijdom van belasting tot November 1789.
|
Kaart van het "Plan van het Werk" om de Bildtpollen te bedijken.
De Hoofdletters in de kaart geven de basis voor de landmeting.
Kaart getekend op 16 Maart 1754 door Hibbe van Dijk en Klaas van Dijk,
uitvoerders.
(Kaart zoals gepubliceerd in GvhB II, p.112.)
Voor details van de geschiedenis zie GvhB II, p.102-111.
|
|
|
Erfpacht in het Bildt en de "inlossing"
In 1748 wordt vanuit het Bildt
een "Request aan de Staten van Friesland" ingediend
om eindelijk de problemen rond de erfpacht op het Bildt te regelen.
Immers, de boeren die bij de bedijking van het Bildt (omstreeks 1505)
geholpen en geinvesteerd hadden en zich daar vestigden zouden erfpacht
krijgen,
maar er waren steeds weer (andere) lasten op de gronden gelegd.
Arjen is een van de 6 ondertekenaars van het Request.
In 1752 wordt het probleem opgelost
(met veel inzet van de jurist Dr Matthijs Smit):
er komt een omslag van ongeveer 750.000 car.gld.
en daarmee worden de (erf-)pachters volledig eigenaar van de grond
(de erfpachters spreken van een "inlossing").
Hiermee is het fundament voor latere welvaart gelegd.
Ook het stemrecht werd definitief geregeld.
Voor details zie GvhB II, p.130-149.
|
|
Het Bildt ten zuiden van Vrouwenparochie
(kaart Schotanus 1694).
|
Arjen Leenderts wordt na de overeenkomst met de Staten
over de "Inlossing"
op 10-11-1753 (volgens "koopbrief" nr 132)
volledig eigenaar van de door hem gebruikte boerderij onder Vrp
Zuid aan de Middelweg in de hoek ten W. van de Zuiderweg
(huis en schuur met 47 morgen land), voor 7495 car.gld.
(zie op de kaart: AL).
Antje Jans Docter en haar broer Gerben Jans worden zo op 9-11-1754
(volgens "koopbrief" 81)
samen volledig eigenaar van een huis en schuur met 45 morgen land onder Vrp,
W. aan de Zuiderweg 1. ten Z. van de Zuidh. Dwarsweg (Huis Kuick)
voor 7821 car.gld. (zie op de kaart: AJD).
Uit de belasting registers:
Volkstelling 1744: 1 hoofd, 6 personen: 18-0-0.
Quotisatie 1749:
"Coopman, seer wel gesteld"; 3 volw. en 3 kind.: 92-9-0.
Later verhuist Arjen naar het dorp en overlijdt in 1763,
zijn vrouw woont nog in dat huis tot in elk geval 1774.
Antje overlijdt in 1788.
Kinderen van Arjen an Antje:
1734 Leendert(+), 1736 Dirkje(+),
1737 de tweeling
Yetske (x Johannes Jacobus Hoitsma *1722) en Leendert(+),
1740 Jannigje, 1744 Leendert(+), 1745 Dirkje.
Arjen had dus zijn boerderij in 1753 eindelijk in vol bezit.
Er zijn geen direkte mannelijke nakomelingen.
Grafstenen
Van zowel Arjen als Antje zijn de grafstenen in de (N.H.)kerk
van OLV bewaard gebleven.
De teksten zijn ook beschreven in
"Grafstenen in het Bildt" uitgegeven door de Kon. Ned. Akad. Wetens.
Zie daartoe de betreffende informatie bij de KNAW.
|
KNAW OLV G69:
tekst op de grafsteen met onderaan Arjen Leenderts
en daarboven voorouders van zijn vrouw.
De tekst is rechts weergegeven.
Van boven naar beneden
Antje's overgrootmoeder Theunke Wygers en
haar grootmoeder Antie Jans.
Dan de tekst voor twee kinderen van Theunke Wygers.
Daarna volgt een niet herkenbaar familiewapen.
Weer daaronder de tekst over Arjen leenderts.
Deel van de grafsteen G69 met de tekst voor Arjen Leenderts.
De grafsteen heeft een lang randschrift.
Hij ligt in het middenpad van de kerk
en wordt beschermd door een kleed.
Foto SjdB.
Foto van hele grafsteen (1.3 Mb).
|
|
(R) ANNO 1654 DE / 11 JANUAR ..STERF DE EERBARE THEVNKE WYGERS Dr, DE HVISFROV VA DE AS / SEZVER COR / NELES FEICKES OVT ONTRENT 53 JAER EN LEIT HIER BEGRAVE: /
ANNO 1697 DEN 25 NOVEM / IS IN DEN HEERE GERUST DE EER / BAERE ANTIE JANS, DE HUISFROU / VAN GERBEN CORNELES OUT / ?9 JAER LEI HIER BEGRA VEN
...AUGUSTY STERF LUBRICH / CORNELES Dr OLT INT 3 JAER /
ANNO 1636 DE 5 JULY STURFT WYGER CORNELES Z OL T 3 / JAER EN LEGGEN HIER BEGRA /
Ao 1763 den 19 Maart Stierv de Eersame Aarjen Leenderts in Leven Huisman aen Vrouwen Parochie oud / int 62ste Iaar en leit alhier / Begraven Verwagtende een / zalige Opstandinge
|
|
|
|
KNAW Vrouwenparochie graf G59:
tekst op de steen van Antje Jans Docter,
de vrouw van Arjen Leenderts.
|
|
1788 DEN 4 OCTOBER IS OVERLEDEN DE / EERBARE ANTJE JANS DOKTER HUIS- /
VROUW VAN AARJEN LEENDERTS OUD / SESENZEVENTIG JAAR EN LEIT ALHIER / BEGRAVEN /
|
|
|
|
