Voorbeelden Vererving van Groot Grondbezit

Tania - Vererving Tania State

Het geslacht Tania uit Ferwerderadeel heeft als oorspronkelijke plaats "Tania State" (Groot en Klein Tania) in de NO-hoek van de grietenij. Pier Foppes trouwt met de dochter van de eigenaar van Tania en bouwt het bezit uit. Diens zoon Foppe Piers krijgt een zoon Pier (*~1590) en verdere kinderen. Het hele bezit gaat over op Pier.
Deze Pier Foppes (*~1590, +1641; gehuwd met Geertje Klazes) bezit of beheert geheel Tania (Blija stemplaats 10; stemkohier 1640).

In de Stem- en Floreenkohieren zijn de rechten van het eigendom van Tania State te vervolgen. Uit Tresoar is het Stemkohier van Tania State overgenomen. Het bezitsrecht op Tania State is door ververving tamelijk versipperd.

Tresoar, bezit Fer SC 10

Klein Tania is ondertussen verkocht. Wat verder opvalt in het register van 1698, is dat het totale bezit meer is dan 100% (4 x 1/5 + 5 x 1/35 + 1 x 8/35 = 5/5 + 6/35).

Een poging de vererving te volgen en te begrijpen ziet er als volgt uit. De afstamming is ontleend aan http://www.walmar.nl/excel_htm/tania.htm.   Enkele verbanden in het erfschema zijn aangenomen (stippellijnen).

Schema erfdelingen tania bezit

Twee der 1/35 zijn niet in het Stemkohier te verklaren. De in het Stemkohier genoemde Gesina hoort bij de aangegeven afstamming maar staat met slechts 1/35 in het Stemkohier. Siouck Foppes (met 1/5) en Lucas Tiberi met Sjoerd Dirks (samen 1/5) moeten de erfgenamen zijn van Grietje en Tiete. Waar Johanna Thijssen thuishoort is niet duidelijk. Haar 1/15 duidt op een driedeling van een oorspronkelijk 1/5 deel.

Kennelijk hebben de nazathen van Foppes Piers en Sjouck Sickes allen hun belang in Tania State willen houden, anders was het niet zo versnipperd. De omstrekks 1625 geboren Foppes Piers stierf ~1690; stemkohieren werden blijkbaar niet altijd even vlot bijgewekt.


 

Gerbranda - Vererving van het bezit van Gerryt Dirks Gerbranda

De erfenis van Gerryt Dirks Gerbranda had een totale waarde van 60.000 caroli guldens ofte 43.000 goudguldens (gg). Zijn testament van 03-12-1677 bepaalt de volgende verdeling der goederen:
1. Dirk (oudste zoon, gehuwd met Fijcke Sjoerds):
de helft van de sathe (totaal 57 pm) op de Hallumermieden en de behuizinge, de huurder Ulbe Jans betaalt 140 gg per jaar. De sathe was tijdens het huwelijk met Hiske gekocht van het "Landschap van Friesland". Waarde (de helft) land 2000 gg, van huis 470 gg.
40 pm land op Finkumermieden (1400 gg). 10 pm op Hallumermieden aan de trekweg, gekocht van Dirk Liupkes (900 gg). 2 pm aan de Oosterbeitumer terp (200 gg). 6 pm te Ferwerd aan de Wieren (aangeruild van Pytter Frantzen (1000 gg). Een obligatie van 530 gg. Som 6500 gg.
2. Folckert:
1/4 van Gerbranda Sate te Almenum bij Harlingen (2600 gg). Het Eijerland te Ferwerd bij Bolleholle, aangeruild van Pytter Frantzen (700 gg). 2 pm te Hoogebeintum (200 gg). 3000 gg aan geld en obligatien. Som 6500 gg.
3. Hiske (gehuwd met Romcke Douwes Roula, wonend op "Roula"):
Geheel Roula (Stem 35), 48 pm (5000 gg). 5 pm op Bolleholle (500 gg). Schuldbrieven en obligaties (1000 gg). Som 6500 gg.
4. Sjouck (is getrouwd met Pier Foppes Tania):
1/2 van "de Wijm", huurder Hoyte Sybes (2000 gg). Geld en obligaties (4500 gg). Som 6500 gg.
5. Lijsbeth (minderjarig; Hiske's man Romke Douwes Roula wordt curator):
Sathe met landen op de Stiensermieden, gekocht van Dirck Liupkes en gebruikt door de wezen van Fopcke Reiners, groot 98 pm (6500 gg).
6. Radbodus (minderjarig, curator wordt Pier Foppes Tania):
1/2 "Kloosterplaats", waar het gezin woonde en gekocht van commandeur Houwerda. 1/4 van de plaats met de halve huizinge, van de Groningers gekocht, samen 90 pm. Totaal geschat op 6500 gg.
7. Ytske (echtgenote):
De resterende 30 pm van de Kloosterplaats. Een sathe met landen op de Hallumermieden, gebruikt door Pytter Taedes. 7 pm te Waaxens en 7 pm onder Hallum.
8. Verdere bepalingen:
Ytske Radbodes houdt het vruchtgebruik van het erfdeel van de kinderen tot mei 1678.
De plaats op Nijehooftse Uitterdijcken in Groningerland moet in de boedel blijven.
De armen te Ferwerd krijgen 25 gg, te klaren mei 1678.

(Gegevens overgenomen uit "De Grietenij Ferwerderadeel", W.K.van der Veen, 1958)

(2010.08.19   ks-erfenisland.html)